موزه ملی کاشان

موزه ملی کاشان بر روی خرابه های خلوت نظام الدوله ساخته شده است . اين بنا (خلوت نظام الدوله) توسط نظام الدوله صدر اصفهانی داماد فتحعلی شاه و حاکم شهر کاشان در سال 1242 ه . ق(1826 م ) احداث شده بود، كه به دلیل شرایط نابسامان سیاسی دوره مظفر الدین شاه و ضعیف شدن حکومت مرکزی در منطقه کاشان متروکه و سپس تخریب گردید . در سال 1337 ه . ش انجمنی بنام انجمن حفاظت آثار تاریخی کاشان ایجاد گردید . در اين انجمن تصميم گرفته شد موزه اي به منظور معرفي فرهنگ اصيل و پيشينه ي كهن منطقه كاشان در مجموعه ي تاريخي فرهنگي باغ فين بر روي خرابه هاي بناي خلوت نظام الدوله ايجاد گردد . پيرو اين تصميم،بنای موزه با مساعدت و همياري افراد نیکوکار و علاقمند در طول پنچ سال احداث ، و در سال 1346 ه . ش رسما" افتتاح گردید. موزه ملي كاشان جزء معدود موزه هاي كشور مي باشد كه بناي آن از ابتدا صرفا" جهت ايجاد موزه طراحي و اجرا شده است . اين موزه از جمله قديمي ترين موزه هاي كشور است كه در احداث بنا و  گردآوري اشياء آن، مردم فرهنگ دوست اين ديار فرهنگ خيز نقش چشم گيري داشته اند.

بناي موزه:  

      بنای موزه بر زمینی به مساحت  700 متر مربع و زیر بنای 570 متر مربع در ضلع غربی مجموعه تاریخی باغ فین  قرار دارد . ساختمان موزه يك طبقه و داراي ایوان یکپارچه در سه ضلع جنوبی ، غربی و شمالی باستون های متعدد می باشد این ایوان چند سال بعد از احداث موزه توسط استاد حاج ابوالقاسم قلمانی ساخته شده و به بنای موزه الحاق گردیده است . در معماری موزه از المان های معماری اصیل ایرانی – اسلامی الهام گرفته شده است. ساختمان موزه داراي  فضاي مياني با سقف گنبدی و چهار نورگیر كه در چهار طرف آن قرار داردو به طور مشخص از گنبد و نورگیر های خانه تاریخی بروجردی های الگو گرفته شده است . دو كتيبه كاشي كاري بسيار زيبا به رنگ لاجوردي در بناي موزه نصب شده است يكي در سر در ورودي بناي موزه كه عبارت  "موزه ملي كاشان و سال تاسيس موزه" با خط طلايي بر آن نقش بسته است وديگري در بالاي فضاي مياني موزه كه "تاريخچه احداث موزه" در آن ذكر شده است . اين دو كتيبه زيبا و نفيس شناسنامه و هويت تاريخي بناي موزه مي باشد كه همچون دو نگين زيبا بر تارك آن مي درخشد. 

برخی از اشیاء موزه توسط هنرمندان و افراد علاقمند منطقه کاشان و شهرهای اطراف اهداء شده و برخی توسط موزه ملی ايران ، موزه هنرهای تزييني تهران تامین گردیده است . با توجه به اشیاء موجود ، موزه به چهار بخش: باستان شناسی( الف – پیش از تاریخ و دوران تاریخی ب – دوران اسلامی  )، منسوجات ، کتابت و نسخ خطی و معاصر  طبقه بندی شده است .

بخش های موزه :

باستان شناسی

الف – پیش از تاریخ و دوران تاریخی

در این بخش تعدادی آثار سفالی و فلزی مکشوفه از تپه اسماعیل آباد و تپه خوروین قزوین ، آثار مفرغی لرستان و سفال جلگه خوزستان و تپه های باستانی سیلک کاشان که در جریان کاوش های باستان شناسي پرفسور گریشمن و طرح بازنگري سيلك توسط دکتر ملک شهمیرزادی کشف گردیده به نمایش گذاشته شده است .

ب – دوران اسلامی

آثار موجود در این بخش شامل سفال های لعاب دار ساده و رنگی کاشان ، گرگان ، آ ثار فلزی دوره ایلخانی و صفوی  آثار سنگی و ظروف شیشه ای ظریف و زیبا و تعدادی کاشی با لعاب فیروزه ای و زرین فام که مربوط به کاشان و خاندان ابو طاهر می باشد، به نمایش گذاشته شده است .

منسوجات

کاشان در دوره صفوی و قاجاری از مراکز مهم پارچه بافی ایران به حساب می آمد. پارچه های مخمل و زری بافی از جمله منسوجاتی بودند که در کاشان بافته شده و به مناطق دیگر صادر می گردید . در این بخش نمونه های از پارچه های مخمل و زری بافت قدیم و جدید در معرض نمايش قرار دارد .    

کتابت و نسخ خطی

در این بخش نسخ و مرقعات نفیسی از دوره های مختلف و با خطوط متفاوت به نمایش گذاشته شده است که می توان به سه جلد قرآن به خط کوفی اولیه ،و  دو جلد قرآن در قطع جیبی ، وزیری با خط و تذهیب بسیار زیبا و چند نمونه فرمان شاهان قاجاری اشاره کرد .