شعربافی

شَعربافی یا شربافی یکی از صنایع دستی ایران است . به موی انسان یا حیوان «شَعر» گفته می‌شود ، و در اصطلاح بافندگی ، شَعر نوعی پارچه‌ است که با مو یا ابریشم و با « دستگاه بافندگی چهاروردی » بافته می‌شود . بافتن شَعرِ پشمی در یزد و اصفهان و شَعر ابریشمی در کاشان رواج دارد .

شعر بافي يكي از صنايع نساجي و پارچه بافي سنتي است  كه در كاشان ريشه و سابقه اي كهن دارد . نوعي ابريشم كه در بافت آن از نقشه ی خاصی استفاده نمی شود  و می توان تولیدات ان را به دو گروه ساده و میله ای یا راه راه تقسیم كرد . دستگاه بافت آن تمام چوبي و يک دستگاه عمودی است و شكل بافت آن همان شكل رد كردن پود از ضرب تارهاست . بافته اين دستگاه بسيار سبک و ظريف است . امروزه توليدات آن بيشتر به صورت شال ، روسري ، روميزي و لباس سنتي مي باشد .

شعربافی در کاشان

سابقۀ هنر نساجی به حدود هشت هزار سال پیش از میلا د می رسد . بر اساس نقش برجسته های موجود از زمان هخامنشیان و اشکانیان ، بافت پارچه های نفیس در ایران رایج بوده و در زمان ساسانیان به اوج شکوفایی خود رسیده است . این صنعت پس از ظهور اسلام نیز همچنان پر رونق بوده است . در کاشان نام پارچه بافی با شعربافی مترادف است . دست بافته های محلی مانند دارایی بافی ، ترمه بافی و مخمل بافی و ... که با دستگاه های دو وردی و چهار وردی بافته می شوند ، نیز با این نام خوانده می شوند . شعربافی ، جولایی یا پارچه بافی دارای قدمت تاریخی در ایران می باشد . در این میان ، کاشان به عنوان مرکز بافت پارچه های ابریشمی و شعربافی معرفی گردیده و به موازات هنر قالیبافی و پس از آن ، رایج ترین حرفه در کاشان بوده است . هنوز چند دستگاه شعربافی در کوچه و پس کوچه های کاشان باقی مانده که همۀ بافندگان آن ، تقریباً بالای ۷۰ سال سن دارند .

در اواسط دورة قاجار ، بیش از ۴۰ نوع پارچه در انواع مختلف و طرح های گوناگون در کاشان بافته می شد . در این دوره ، کاشان ، قطب صنعت نساجی بود و حدود  ۷۰۰ دستگاه پارچه بافی وجود داشت که انواع پارچه های ابریشم ، زری ، چیت ، مخمل ، تافته و کتان ، توسط استادانی زبردست و ماهر بافته می شد . در کاوش های سیلک نیز  دوك های نخ ریسی وجود دارد که نشان دهندة ریسندگی و بافندگی پارچه در آن زمان است .

تقریباً یک سوم مردم کاشان در سال های نه چندان دور ، شعرباف بوده اند . شعربافی بعد از قالیبافی ، رایج ترین حرفه در کاشان بود و هنوز کارگاه هایی در محلات قدیم باقی مانده که پیرمردها در آن ها پشت دستگاه های شعربافی ، تارها را می بافند . در تاریخ گذشتۀ کاشان ، شعرباف ها برخلاف امروز ، جایگاه ویژه ای داشتند . آن ها صاحب مکنت و دارایی بودند . با وجود تأسیس کارخانه های جدید و مدرن ، برخی از کارگران سال خورده، همچنان به کار موروثی خود ادامه می دهند .