حمام خان کاشان

حمام خان کاشان در بازار بزرگ شهر کاشان گرفته است . این حمام را به دستور عبدالرزاق خان ، حاکم کاشان در زمان کریم خان زند ، ساخته اند . ورودی حمام در راسته بازار است . در این حمام ، سردر و هشتی و سربینه و میان در در امتداد هم قرار دارد و برخلاف دیگر حمام ها ، در مسیر ورود ، تغییر زاویه و شکست وجود ندارد . سردر حمام با دو پیچ ازکاشی فیروزه ای برگرداگرد قوس آن وسقف مقرنس کاری و کاشی کاری دیوارها بر حجره های بازار تفوق و امتیاز یافته است . هشتی حمام با پلکان مسئله اختلاف سطح بیرون با داخل را حل کرده و دید مستقیم به داخل حمام را از بین برده است .

 حمام خان کاشان شامل سه بخش اصلی ، سربینه و گرم خانه و فضای چال حوض است . سربینه که وسیع ترین فضای حمام است ، قاعده ای هشت و نیم هشت دارد . هشت ستون سنگی نیز فضایی در میانه آن پدید آورده که با طاق رسمی بندی مرتفعی از دیگر قسمت ها متمایز شده است . این طاق آجری است و تزیینات معقلی دارد و خطوط رسمی بندی را با قطعات کاشی آبی و سفید مشخص تر ساخته اند . نورگیری بزرگ در میانه این طاق روشنایی سربینه را تامین و حوض هشت گوش میانه سربینه تلالو نور را دو چندان می کند . گرداگرد سربینه سکویی نشسته و در نتیجه ، فضای نشستن و استراحت از فضای تردد متمایز شده است . در چهار گوشه این فضا ، چهار غرفه با قاعده نیم هشت واقع است که هر یک حوضی در مقابل خود دارد . این حوض ها در انتهای پلکان های سکوها واقع است و پیش از رسیدن به سکوها، پاها را در آنها می شسته اند. در ازاره های سربینه، هنوز کاشی های قدیمی دیده می شود؛ ولی سکوهای اطراف این فضا را کاشی های جدید پوشانده اند که کیفیت فضایی آن را خدشه دار کرده است. همچنین حوض ها همگی از سنگ مرمر و مانند جام های بلور بوده اند که امروزه جای آنها را حوض هایی با کاشی آبی رنگ گرفته است . میان در فضایی است با قاعده هشت ضلعی منتظم که با تغییر جهت حرکت از سربینه به گرم خانه ، علاوه بر از بین بردن دید مستقیم ، از تبادل حرارت در بین آنها می کاهد.

گرم خانه فضایی با قاعده مستطیل است که چهار ستون سنگی آن را به سه بخش کرده است . خزینه در انتهای بخش میانی گرم خانه و رو به روی ورودی آن قرار گرفته که امروزه مخروبه است . دو فضا در طرفین خزینه وجود دارد که احتمالا خلوت گرم خانه بوده اند . یکی از این فضاها را امروزه به گرم خانه افزوده و دوش هایی در آن نصب کرده اند . در نقشه ها ، شکل اصلی این قسمت دیده می شود . گرم خانه در یک سو غرفه ای عقب نشسته دارد که با حوض نسبتا وسیع مقابل آن ، فضایی کامل برای شستشوست .

فضای چال حوض ، که امروزه از آن استفاده نمی شود ، حوضی مستطیل شکل دارد . راه ورود به این فضا از میان در بوده و غرفه هایی در کنار حوض آن برای استراحت و نشستن تماشاچاین تعبیه شده است .